بررسی و تحلیل کیفیت زندگی در نواحی روستایی با استفاده از منطق فازی(مطالعه موردی: دهستان مهبان شهرستان نیکشهر)

سنجش و ارزیابی کیفیت زندگی به عنوان معیاری اساسی برای ارزیابی کارایی سیاست ها و درک الویت بندی مسایل توسط برنامه ریزان و سیاستگذاران در دستیابی به توسعه پایدار می باشد. در این راستا نواحی روستایی در کشورهای کمتر توسعه یافته از جمله ایران به دلیل بروز نابرابری های اقتصادی و اجتماعی بین شهر و روستا، با چالش های فراوانی مواجه هستند. از این رو شناخت و تبیین عوامل موثر بر کیفیت زندگی در این نواحی و دستیابی به نتایجی دقیق و واقعی، از اهمیت بالایی برخوردار است. از آنجایی ابهام و عدم قطعیت ذاتاً بر علوم انسانی به ویژه در محیط های برنامه ریزی و تصمیم گیری حاکم است و ارزش گذاری شاخص های کیفیت زندگی نیز به طور نسبی در مناطق مختلف جغرافیایی دارای تفاوت های مکانی - فضایی می باشد، بهره گیری از سیستم های هوشمند جهت دستیابی به نتایج دقیق تر و واقعی تر اهمیت ویژه دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل کیفیت زندگی در نواحی روستایی دهستان مهبان شهرستان نیکشهر با استفاده از منطق فازی می باشد، که از طریق شاخص های عینی(کمی) و ذهنی(کیفی) در ابعاد اقتصادی و اجتماعی انجام شده است. داده های پژوهش از 19 روستای بالای 20 خانوار(از 273 سرپرست خانوار نمونه) به وسیله پرسشنامه، اسناد موجود در سازمان های دولتی و آمارنامه ها بدست آمده است. روش تحلیل اطلاعات مبتنی بر سیستم هوشمند منطق فازی در نرم افزار matlab بوده و برای رتبه بندی شاخص های موثر بر کیفیت زندگی مبتنی بر دیدگاه روستاییان از دو روش ahp کلاسیک و ahp فازی استفاده گردیده است. نتایج یافته ها نشان داد که کیفیت زندگی عینی در دهستان مهبان در طیفی از نامطلوب تا نسبتاً مطلوب در نوسان است، که روستای موکی پایین با ضریب 0.145 دارای پایین ترین درجه(نا مطلوب) و روستای کشیک با ضریب 0.501 دارای بالاترین درجه(نسبتاً مطلوب) می باشد. کیفیت زندگی ذهنی نیز از طیف نسبتاً نامطلوب تا نسبتاً مطلوب نوسان دارد که روستای تیتران دَن با ضریب 0.460 کمترین درجه(نسبتاً نامطلوب) و روستای کشیک با ضریب 0.607 بیشترین درجه(نسبتاً مطلوب) را دارند. همچنین طبق نتایج رتبه بندی شاخص های کیفیت زندگی، شاخص درآمد و اشتغال دارای بیشترین رتبه و شاخص مشارکت دارای کمترین رتبه بوده است.